آشنایی با سیستم خاص انتخابات مجلس در ژاپن
لیستهای انتخاباتی در ژاپن هم وجود دارند. البته به شکلی متفاوت از ایران. انتخابات مجلس سنای ژاپن ۱۰ ژوئیه برگزار می‌شود. چند نکته جالب و عجیب از این انتخابات پیدا کرده‌ام که خالی از لطف نیست.
*آپدیت* این متن در سال ۲۰۲۲ آپدیت و تکمیل شده است.
انتخابات مجلس سنا هر سه سال یکبار تنها برای نیمی از کرسی‌ها برگزار می‌شود. یعنی امسال ۱۲۴ نفر (از مجموع ۲۴۵) برای یک دوره شش ساله انتخاب می‌شوند.
نظام انتخاباتی هیبرید ژاپن: هم افراد و هم لیست!
در ژاپن کرسی‌های مجلس همزمان به دو روش پر می‌شود. مثلا، در انتخابات مجلس سنا ۷۵ کرسی از طریق حوزه‌های انتخابیه تک‌کرسی تعیین می‌شود. یعنی رای‌دهندگان مثل ایران برای منطقه‌ی خودشان به یک فرد رای می‌دهند. اما ۵۰ کرسی دیگر از این ۱۲۴ کرسی بصورت سراسری انتخاب می‌شوند و در اختیار احزاب هستند نه اشخاص. برای این کرسی‌ها هم افراد به حزبشان رای می‌دهند. یعنی مردم دو رای به صندوق می‌اندازند: یکی شخص مورد نظر و یکی حزب مورد نظر.
در این روش که بیشتر در اروپا دیده می‌شود هر حزب به نسبت آرایی که به دست می‌آورد تعدادی کرسی خالی دیگر نیز تصاحب می‌کند.
رای‌دهی مستقیم و نسبی مانند بازی استراتژیک
انتخابات در ژاپن مانند یک بازی استراتژیک است. یادتان می‌آید که در انتخابات ایران لیست امید توانست در تهران حتی نفر اول لیست اصولگرایان را حذف کند؟ در ژاپن این احتمال کم است. زیرا ۵۰ کرسی باقیمانده توسط حوزه‌های انتخابیه تعیین نمی‌شود بلکه به احزاب تعلق دارد. به این سیستم «نظام انتخابات نسبی» می‌گویند. یعنی برای این ۵۰ کرسی مردم بصورت جداگانه در سطح ملی به حزب موردنظرشان رای می‌دهند و حزب با لیستی از نامزدهای مهم که خودش مشخص کرده، کرسی‌هایی که برنده شود را پر می‌کند.
این یعنی احتمال آنکه یک حزب بتواند کل ۵۰ کرسی حزبی یا نمایندگی نسبی را پر کند بسیار کم است و دستکم احزاب رقیب هم تعدادی از کرسی‌های را تصاحب خواهند کرد و افراد مورد نظر خود را بر اساس اولویت خودشان وارد سنا می‌کنند. یعنی مثلا شاید حزب الف نتیجه بگیرد که آقای ایکس که برایشان خیلی مهم است نمی‌تواند در حوزه خود انتخاب شود. پس او را در صدر لیست حزبی خود می‌گذارد و اینطور تقریبا ورود او به مجلس را تضمین می‌کند.
انتخابات مجلس نمایندگان ژاپن
همین سیستم در مجلس نمایندگان هم وجود دارد. در این مجلس ۴۷۵ کرسی وجود دارد. کشور ژاپن به ۲۹۵ حوزه انتخابیه تقسیم شده و رای دهندگان در هر حوزه به نامزد مورد نظرشان رای می‌دهند.
اما ۱۸۰ کرسی باقیماند از طریق نمایندگی نسبی تعیین می‌شود. برای این روش، کشور به ۱۱ منطقه اصلی انتخابیه تقسیم شده است. مردم در هر بلوک یا منطقه اصلی به حزب مورد نظرشان رای می‌دهند که آن احزاب بر اساس درصد رایی که کسب می کنند می‌توانند تعداد معینی نماینده دیگر به مجلس بفرستند.
احزاب عجیب ژاپنی
حزب محافظت از تلویزیون ملی!
یک حزب جدید در انتخابات امسال «حزب محافظت مردم از NHK» (رادیو تلویزیون ملی ژاپن) است! که میگوید ان‌اچ‌کی به زور از تمام مردمی که تلویزیون دارند حق اشتراک می‌گیرد حتی اگر نگاه نکنند و این شیوه باید متوقف شود.
حزب مرگ آسان یا به‌مرگی!
یک حزب جدید دیگر «حزب بررسی سیستم به‌مرگی» است که میگوید Euthanasia مرگیاری یا مرگ آسان باید در ژاپن مثل کشورهای اروپایی قانونی شود. یعنی اگر کسی درد و رنج و بیماری غیرقابل تحمل و لاعلاجی دارد اجازه داشته باشد درخواست مرگ بی‌درد توسط دارو کند. یا وصیت کند اگر در اغما رفت خانواده‌اش بتوانند او را با مرگ آسان خلاص کنند.
حزب کمونیست ژاپن
شاید برایتان جالب باشد که ژاپن به عنوان یک نظام دموکراتیک هنوز کمونیسم را کامل کنار نگذاشته است. حزب کمونیست ژاپن یکی از بزرگترین احزاب کمونیستی غیرحاکم در جهان است (یعنی حزب حاکم نیست). این حزب طرفدار ایجاد جامعه ای مبتنی بر سوسیالیسم، دموکراسی، صلح و مخالفت با نظامی‌گری است. حزب کمونیست ژاپن (JCP) میگوید ژاپن باید دوباره به عنوان یک کشور حاکمیت و استقلال کامل خود را به دست بیاورد زیرا در پیمان اتحاد امنیتی با آمریکا استقلالش را از دست داده است. این حزب قدیمی که هفته پیش یکصدمین سالگرد تاسیس آن بود رو به افول بوده و در مجلس حزبی کوچک است. در انتخابات سراسری ۲۰۲۱ این حزب توانست ۴.۱۶ میلیون رای (بیش از ۷ درصد آرا) را کسب کند.
نظم و قانون در تبلیغات
در ژاپن تبلیغات کاملا کنترل شده و تحت نظارت است. هیچ کس حق مخدوش کردن دیواره و نمای شهر را ندارد. در هر محله چند تابلو شهرداری است. هر نامزد یا حزب یک شماره‌ی تصادفی روی تابلو دارد و میتواند روی آن پوستر بزند. باقی تبلیغات بصورت ماشین های بلندگو دار و یا رودررو در کنار ایستگاه‌های مترو است.
نتایج انتخابات سنای ژاپن (قدیمی)
نتایج انتخابات سال ۱۳۹۸ ظرف کمتر از ۲۴ ساعت پس از اتمام رای‌گیری توسط NHK اعلام شد:
اگر حزب حاکم آبه و متحدانش بتوانند دو سوم پارلمان را در دست بگیرند موفق می‌شوند برای اولین بار به هدف دیرینه خود یعنی اصلاح قانون اساسی صلح‌آمیز پس از جنگ جهانی دوم نزدیک شوند. یعنی تجدید نظر در قانون را به همه‌پرسی عمومی بگذارند. آبه قصد دارد نیروهای نظامی را در ژاپن قانونی کند.
جناح طرفدار تغییر قانون اساسی ژاپن از کسب دو سوم کرسی‌ها باز ماند
شینزو آبه و حزبش سالهاست به دنبال تغییر قانون صلح طلب ژاپن از جمله بازگردان ارتش به قانون اساسی این کشور بوده اند. طبق ماده 9 قانون اساسی ژاپن، این کشور حق داشتن ارتش را از خود سلب می کند. ائتلاف حاکم اگر چهار نماینده دیگر را مجاب به رای کند، به دو سوم میرسد و میتواند اصلاحات قانون اساسی را به همه پرسی بگذارد.
میزان مشارکت مردمی در انتخابات ژاپن
:zap:میزان مشارکت رای دهندگان در انتخابات سنای ژاپن 48/8 درصد بود. این دومین میزان مشارکت پایین مردمی ژاپن در دوره پس از جنگ جهانی دوم است. پایین ترین سطح مشارکت سال ۱۹۹۵ و به میزان 44/5 درصد بود.
درصد نمایندگان زن در پارلمان ژاپن
رکورد راهیابی ۲۸ نماینده زن در انتخابات سنا تکرار شد. این یعنی 28 زن در مقابل 217 مرد.
برای بیشتر آشنا شدن با ژاپن کانال «علی نورانی» در تلگرام را دنبال کنید و یا جدیدترین مطالب منتشر شده را در صندوق ایمیلتان دریافت کنید